Suudi Arabistan Sanayi Makineleri: Riyad ve Cidde’de Artan Talep

Suudi Arabistan Sanayi Makineleri: Riyad ve Cidde’de Artan Talep

Suudi Arabistan, Görsel 2030 vizyonuyla sadece petrol bağımlılığından kurtulmak değil, kendi sanayisini inşa etmek üzere büyük bir dönüşümün içindedir. Bu dönüşümün kalbi, ülkenin iki en büyük ekonomik merkezi olan Riyad ve Cidde’de atıyor. Bu şehirlerde, otomotiv, inşaat, enerji, lojistik ve gıda sektörlerindeki yatırımların hızla artması, yerel üretim kapasitesini güçlendirmek için yüksek teknolojili, dayanıklı ve yerel hizmet desteği sunan sanayi makinelerine olan talebi patlak verdi.

Bu talebin karşılanmasında Türkiye’nin en güçlü sanayi ekipman üreticilerinden biri olan İzmir, Bursa, Konya ve İstanbul gibi şehirler önemli rol oynarken, Suudi Arabistan’da bu makinelerin yerel olarak kurulması, bakımı, tamiri ve entegrasyonu için gerekli altyapı ve uzmanlık da doğrultusunda, Türkiye’den gelen çözümler, artık sadece “ürün” değil — “sanayi dönüşümünün temel taşı” haline gelmiştir.

Riyad: Merkezi İdare, Modern Fabrikalar ve Akıllı Üretim

Riyad, Suudi Arabistan’ın siyasi ve idari merkezi olmanın yanı sıra, yeni kurulan Kingdom Economic City (KEC), Riyadh Front, Qiddiya ve Neom projeleriyle sanayi ve teknolojiye odaklı bir kent haline geliyor. Burada, özellikle:

Otomotiv parçaları üretimi
Endüstriyel otomasyon sistemleri
Plastik ve metal işleme hatları
Lojistik ve paketleme merkezleri
Su arıtma ve atık yönetimi ekipmanları

alanlarında binlerce yeni fabrika inşa ediliyor. Ancak bu fabrikalar, yalnızca bina değil, tamamen dijitalleşmiş, veri tabanlı ve insan azlığına uygun üretim sistemleri olmalı.

İşte burada Türkiye’den gelen sanayi makineleri fark yaratıyor. Örneğin:

Bir Bursa üreticisinin sunduğu otomatik CNC freze tezgahları, Riyad’daki bir otomotiv parçası fabrikasında, her gün 15.000 adet yüksek hassasiyetli parça üretiyor — ve bu makineler, 7/24 çalışabiliyor çünkü iklim koşullarına özel soğutma sistemleriyle donatılmış.
Bir İstanbul firması, Riyad’daki bir ambalaj merkezine, AI destekli robotik kol sistemleri tedarik etti. Bu sistemler, ürün türüne göre otomatik olarak ambalaj boyutunu ayarlıyor, hata oranını %80 azalttı.
Konya’dan gelen toprak işleyici ve tarım makinaları, artık su kıtlığı nedeniyle çölde bile sürdürülebilir tarım projelerinde kullanılıyor — örneğin, “Neom Green Hydrogen” projesi kapsamında bitki bazlı hidrojen üretimi için kullanılan bitkilerin hasadı, Türkiye’den gelen özel tarım ekipmanlarıyla yapılıyor.

En önemlisi, bu makinelerin sadece satılmaması, aynı zamanda Riyad’da teknik servis merkezleri açarak, yerel personel eğitilmesi ile desteklenmesidir. Türkiye’den gelen firmalar, artık “satış sonrası hizmet”i stratejinin merkezine koydu. Riyad’da 50’den fazla Türk teknisyen, her hafta yüzlerce fabrikayı ziyaret ederek bakım yapıyor, operatörlere eğitim veriyor, ve hatta müşteriye “makinelerinin nasıl daha verimli çalışacağını” anlatıyor.

Cidde: Liman, Enerji ve Hafif Sanayinin Yeni Kalbi

Cidde, Kırmızı Deniz kıyısında bulunan Türkiye’nin en yakın liman şehri ve Suudi Arabistan’ın en büyük ticari limanıdır. Burada, 2025’e kadar 30 milyar ABD doları yatırım planlanan Jeddah Economic City ve Red Sea Project gibi dev projeler, dışarıdan gelen ürünlerin yerel olarak işlenmesini gerektiriyor. Bu yüzden Cidde’deki talep, işleme, dolum, montaj ve taşınabilir üretim sistemleri üzerine yoğunlaşıyor.

Özellikle şu alanlarda Türkiye’den gelen makineler büyük ilgi görüyor:

Gıda işleme ve pastörizasyon hatları: Cidde’deki büyük gıda dağıtım şirketleri, Türkiye’den gelen aseptik dolum sistemleriyle, uzun raf ömürlü meyve suları, süt ve yağ üretmeye başladı.
Metal kesim ve bükmeye yönelik CNC tezgahları: Şehirdeki küçük ve orta ölçekli üreticiler, Çinli makinelerin bozulma oranından dolayı Türkiye’den gelen, daha dayanıklı ve daha kolay bakımlı sistemlere geçiyor.
Plastik enjeksiyon ve ekstrüzyon makineleri: Cidde’deki bir plastik ambalaj üreticisi, İzmir’den aldığı bir enjeksiyon hattıyla, tek kullanımlık plastik yerine biyobozunur ambalaj üretmeye başlamış — ve bu, Suudi hükümetinin “Plastik Yasası” ile tam uyum sağlıyor.
Kuru su arıtma ve geri kazanım sistemleri: Cidde’de su kaynakları sınırlı. Türkiye’den gelen makineler, endüstriyel atık suyu %90’a varan oranda geri dönüştürüyor — böylece su maliyetleri düşüyor ve çevresel iz bırakılmıyor.

Bir Cidde’li fabrika sahibi şöyle diyor:

“Biz önce Almanya’dan aldık. Çok iyi ama çok pahalıydı. Sonra Çin’den aldık. Daha ucuzdu ama her ay bir parça bozuluyordu. Şimdi Türkiye’den aldık. Aynı kalitede, fiyat avantajlı ve 24 saat içinde teknisyen geldi. Bu, bir makine değil… bir güven.”

**Neden Türkiye? Neden Suudi Arabistan’da Yerel Destek?

Suudi Arabistan’da “Yerel Değer Yaratma” (Local Value Creation – LVC) politikaları, yabancı makinelerin satın alınmasında yerel istihdam, teknoloji transferi ve yerel bakım altyapısı şartı getiriyor. Bu durum, Avrupa ve Çin’in bazı firmalarını zor durumda bırakırken, Türkiye’yi avantajlı konuma getiriyor.

Çünkü Türkiye:

Kültürel ve dilsel yakınlıkla anlaşılıyor.
Teknik destek 24–48 saat içinde ulaşabiliyor.
Parça stokları Riyad ve Cidde’de tutuluyor.
Eğitimler Arapça veriliyor.
Fiyat avantajı ile kalite dengesi mükemmel.

İstanbul, Bursa ve İzmir’den gelen firmalar, artık Riyad ve Cidde’de kendi tamir ve montaj merkezlerini kuruyor. Bazıları, yerel gençleri “Turkish Tech Academy” adı altında eğitiyor — bu gençler, bir yıl sonra artık makineleri kurabiliyor, arızayı tanıyabiliyor, müşterilere yardımcı olabiliyor.

Bir örnek:
Riyad’da kurulan bir Türk-Suudi ortak girişim, 50 yerli teknisyeni 6 ayda eğitti. Bugün bu teknisyenler, 120 fabrikada 300’den fazla makineyi bakım altına alıyor. Ve bu, sadece bir servis değil — bir meslek kültürü oluşturuluyor.

Verilerle Gerçekler

2023 yılında Suudi Arabistan’a Türkiye’den yapılan sanayi makineleri ihracatı $2,1 milyarı aştı.
Bu ihracatın %65’i, Riyad ve Cidde bölgesine yapıldı.
En çok talep gören kategoriler:
- CNC tezgahlar (%28)
- Otomasyon ve robotik sistemler (%22)
- Gıda işleme ve dolum hatları (%18)
- Plastik ve metal işleme makineleri (%15)
- Su arıtma ve endüstriyel filtre sistemleri (%12)
Türkiye’nin Suudi Arabistan’daki ilk “Sanayi Teknolojisi Parkı”, 2024’te Riyad’ın güneyinde açıldı. Burada 15 Türk şirketi, kendi sergileme ve test salonlarına sahip.

Gelecek Vizyonu: Suudi Arabistan’ın Kendi Sanayiini Kurması

Suudi Arabistan, artık “sadece makineleri almak” değil, kendi sanayi kültürünü inşa etmek istiyor. Bu bağlamda Türkiye, sadece bir tedarikçi değil — bir ortak.

Türkiye’den gelen firmalar, Suudi şirketleriyle ortak üretim tesisleri kuruyor.
Üniversiteler arasında “Endüstriyel Otomasyon” lisans programları başlatılıyor.
Suudi hükümeti, Türkiye’den gelen makineleri tercih eden firmalara %30 vergi indirimi uyguluyor.
“Made in Turkey, Made for Saudi” kampanyaları, Suudi halkında güven oluşturuyor.

Bir Suudi sanayi bakanlığı yetkilisi şöyle ifade ediyor:

“Biz, sadece makineler değil, birlikte büyüyen bir sanayi ekosistemi kurmak istiyoruz. Türkiye, bu yolculukta bize rehber oldu.”

Sonuç: Riyad ve Cidde, Türkiye’nin Sanayi Mirasının Yeni Ev Sahipleri

Riyad ve Cidde, artık sadece ticaret ve liman şehirleri değil —
Yeni bir sanayi medeniyetinin doğuş noktaları.